روش‌های کاهش استرس در تمرین و مسابقه

استرس: به حالت منفی برانگیختگی روانی که عموما همراه با ترس است اطلاق می‌شود. انسان‌ها طی زندگی روزمره خود به دلایل گوناگون دچار استرس‌های روحی و روانی می‌شوند که تاثیرات متفاوت و عموما مخربی بر کیفیت زندگی آنها می‌گذارد. یقینا این عامل در ورزشکاران علاوه بر زندگی اجتماعی می‌تواند باعث افت کیفیت تمرین و کاهش بازده آنها در تمرین و حتی مسابقه باشد. حال اگر استرس در دوران مسابقات رخ دهد، می‌تواند تاثیرات مخرب‌تری داشته باشد‌ بنابراین کاهش استرس در ورزشکاران دارای اهمیت بسزایی است. برای این کاهش روش‌های مختلفی از سوی کارشناسان ارایه شده که در ادامه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
1- روش‌های آرام‌سازی: الف) بازخوردهای زیستی (بیوفیدبک): در این روش سعی می‌شود علایمی از قبیل افزایش ضربان قلب، تعریق و نفس‌های کوتاه و تند تند که در اثر استرس ایجاد می‌شوند را از بین برد. این کار می‌تواند توسط خشک و خنک کردن سطح پوست و کشیدن نفس‌های عمیق صورت پذیرد. اخیرا «پتروزیلو» در پژوهشی دریافت که این روش تاثیر بسزایی در کاهش استرس ورزشکار حین مسابقات دارد.
ب) آرام سازی تدریجی عضله(PMR): روشی که توسط یاکوبسن ارایه شد و در آن با استفاده از انقباض کوتاه و خفیف و در ادامه شل کردن عضلات که با ترتیب خاصی صورت می‌پذیرد، تنش‌ها و گرفتگی‌های احتمالی عضلات از بین می‌رود. از آنجایی که آرام‌سازی تدریجی عضلات می‌تواند باعث آرامش روانی فرد شود، این روش می‌تواند قبل از مسابقات در کاهش استرس روحی ورزشکار موثر واقع گردد.
ج) روش‌های رفتاری- شناختی: اگر مربی بتواند ورزشکار را متقاعد کند که مسابقه یک عامل تهدید‌کننده نیست، در واقع، سعی در کاهش استرس از روش شناختی- رفتاری دارد. با تغییر در نوع نگرش و شناخت ورزشکار نسبت به مسابقه و ایجاد اعتماد به نفس درونی می‌توان از تولید استرس در ورزشکار پیشگیری کرد. هرچه ورزشکار نسبت به توانایی‌های خود آگاه تر بوده و اعتماد به نفس داشته باشد، حین مسابقه و تمرین استرس کمتری را تجربه خواهد نمود.
2- نظریه هدف چینی: هرچند این روش در کاهش استرس امتحان در دانش آموزان و دانشجویان کاربرد بیشتری دارد، لکن می‌توان در ورزشکاران نیز با برنامه‌ریزی برای مسابقه و پیش بینی تمامی آنچه می‌تواند در مسابقه رخ دهد و بازبینی آنها در تمرین از ایجاد استرس در ورزشکار جلوگیری کرد. به بیان دیگر ورزشکار نگرانی و استرسی از بابت آنچه احتمال وقوع در مسابقه دارند را ندارد.
3- تصویرسازی ذهنی: این شیوه در ابتدا توسط مربیان روسی به کار گرفته شد و در آن با تجسم و تصویرسازی (درونی و بیرونی) از شرایط مسابقه و استادیوم ورزشی، ورزشکار خود را مهیای شرکت در مسابقه می‌کند و عوامل استرس‌زا حین مسابقه کاهش یافته و حتی از بین می‌رود. ورزشکار قبل از مسابقه با تصور خود در محیط مسابقه، تجربه‌ای ذهنی نسبت به مسابقه پیدا می‌کند که این مساله می‌تواند حین مسابقه ورزشکار را در شرایط بهتری از لحاظ روحی قرار دهد.
در پایان باید توجه داشت که بیشتر روش‌های کاهش استرس در ورزشکاران باید پیش از مسابقه صورت پذیرد، تا از ایجاد آن جلوگیری نمود و پیشگیری از ایجاد استرس بسیار آسان‌تر و مفید‌تر از درمان آن خواهد بود. روش‌های کاهش اضطراب و استرس حین مسابقه کاربرد آنچنانی نداشته و توصیه می‌شود با استفاده از روش‌های یاد‌شده بالا سعی در عدم ایجاد استرس در ورزشکار کنیم.

موضوعات مرتبط: مسابقات ، روش‌های کاهش استرس در تمرین و مسابقه